ABN Amro onder vuur: 'Onafhankelijk onderzoek' tegen hypotheekrenteaftrek blijkt opvallend politiek getint
In dit artikel:
ABN Amro’s economisch bureau publiceerde vlak voor de verkiezingen een rapport waarin het pleit voor afbouw van de hypotheekrenteaftrek en de regeling noemt kostbaar en achterhaald. De onderzoekers Mike Langen en Finn Blokker wijzen erop dat huiseigenaren gezamenlijk circa 11 miljard euro per jaar aan renteaftrek ontvangen en dat bij ABN Amro-klanten slechts 29% kiest voor een maandelijkse teruggave; de rest laat de aftrek jaarlijks uitbetalen. Op basis daarvan concluderen zij dat veel gezinnen hun hypotheeklasten ook zonder maandelijkse aftrek zouden kunnen dragen.
Die conclusie stuitte op directe kritiek. Critici, zoals Martin Hagedoorn van De Hypotheekshop, zeggen dat ABN Amro-klanten geen representatieve steekproef vormen voor heel Nederland: het feit dat een deel van die klanten vooruit kan betalen, betekent niet dat alle huishoudens daartoe in staat zijn. Daarnaast wijzen tegenstanders op een perverse bijwerking: als renteaftrek vervalt en huizenprijzen dalen, lijden ook banken omdat hun hypotheekportefeuilles in waarde zakken.
De publicatie wekt extra argwaan door de politieke verbondenheid van personen rond het economisch bureau. Hoofdeconoom Sandra Phlippen, die tijdelijk afwezig is vanwege sabbatical, werkte mee aan het verkiezingsprogramma van D66 en staat op de kieslijst van die partij. Hoewel onderzoeker Langen zegt dat Phlippen formeel niets met het rapport te maken had, valt de timing van het rapport — midden in campagnetijd — op en sluit de boodschap naadloos aan bij langlopende D66-opvattingen over het afbouwen van de regeling.
Het artikel benadrukt verder dat banken vaker beleidsdebatten beïnvloeden (denk aan klimaat, stikstof, CO₂-heffingen) en dat zulke schijnbaar neutrale analyses soms precies samenvallen met EU- en D66-agenda’s. De kritiek luidt dat een deels staatsbelangenhoudende bank zich terughoudender zou moeten opstellen in verkiezingstijd en dat echte onafhankelijke studies ook de risico’s voor huishoudens en banken uitgebreider moeten belichten.
Tot slot haalt de tekst de bredere politieke en sociale consequenties aan: afbouw van de aftrek kan hogere maandlasten, dalende huizenwaarden en verminderde koopkracht voor de middelklasse betekenen. De auteur stelt dat het rapport meer op beleidsvoorlichting lijkt dan op onpartijdige wetenschap en waarschuwt voor een toenemende verstrengeling tussen bankiers en politici.