ABN Amro: krimp van veestapel leidt tot sluiting melkfabrieken en slachthuizen
In dit artikel:
De krimp van de Nederlandse veestapel door uitkoopregelingen begint concrete gevolgen te krijgen voor verwerkende bedrijven: slachterijen en zuivelfabrieken hebben steeds meer moeite hun productielijnen vol te houden, waarschuwt ABN Amro. Sectoranalist Jelmer Schreurs verwacht dat dit leidt tot hogere vlees‑ en zuivelprijzen in de supermarkt, omdat het aanbod in Nederland en breed in Noordwest‑Europa daalt en verwerkers hogere inkoopprijzen aan boeren moeten betalen.
Hoewel ongeveer driekwart van het vlees en twee derde van de zuivel voor export bestemd is, blijven lokale productiekosten relevant: fabrieken zijn ingericht op continuïteit, en gedeeltelijke leegstand is kostbaar. Dat veroorzaakt momenteel een felle concurrentie om boeren: zuivelbedrijven bieden hogere melkprijzen en bonussen om aan voldoende melk te komen. Sinds 2022 is het aantal zuivelfabrieken al gedaald van 54 naar 52; ABN Amro verwacht dat dat aantal tegen 2030 verder daalt naar circa 48. Grotere spelers hebben een voordeel omdat ze schommelingen beter kunnen opvangen, wat fusies en consolidatie in de sector stimuleert (bijvoorbeeld samenwerkingsscenario’s tussen FrieslandCampina, Milcobel, Arla en DMK).
ABN Amro voorziet uiteenlopende krimpscenario’s per sector tot 2030: melkveehouderij minus ~8%, kalverhouderij ~11%, pluimvee ~13% en varkenshouderij het meest met ~16%. Vooral slachthuizen zullen het zwaar krijgen: zij concurreren internationaal, hebben zwaar geïnvesteerd in automatisering en kunnen lagere bezetting moeilijk dragen. Verwacht wordt dat slachterijen boeren gaan beconcurreren met hogere prijzen, wat marges nog verder drukt en uiteindelijk zal leiden tot sanering van slachtcapaciteit.
Bedrijven die in de knel komen, kunnen proberen dieren of melk in te kopen uit het buitenland of hun productie verschuiven naar duurdere, premiumproducten. De krimp wordt niet per se als negatief voor de hele economie gezien — toezichthouders en politici hebben eerder kritisch naar de vleessector gekeken vanwege kosten en misstanden — maar voor de getroffen bedrijven en werknemers is de impact wel pijnlijk. Volgens Schreurs zijn er op de krappe arbeidsmarkt mogelijkheden voor herplaatsing, maar de transitie blijft ingrijpend voor betrokkenen.