Aanpassingen in beheer voor versterken leefgebied van mos- en grashommel
In dit artikel:
In Noord-Groningen neemt de provincie extra maatregelen om de moshommel (Bombus muscorum) en grashommel (Bombus ruderarius) te helpen. Deze twee soorten — op de Rode Lijst Bijen 2018 als respectievelijk bedreigd en kwetsbaar — hebben een aanzienlijk deel van hun Nederlandse populaties in Groningen. Provincie, gemeente Het Hogeland, Staatsbosbeheer, Waterschap Noorderzijlvest en andere terreinbeheerders onderzochten samen het leefgebied tussen Usquert, Den Andel en de Waddenzee en brachten praktische verbeteringen in kaart en in uitvoering.
Onderzoek wees uit dat beide hommels (half)open graslandspecialisten zijn die ook gebruikmaken van bosranden, akkerranden, wegbermen en bloemrijke dijken. Omdat ze doorgaans maximaal circa 500 meter van hun nest foerageren, moet voedsel, nest- en overwinteringsruimte binnen die straal aanwezig zijn. De populaties lijden onder versnippering van leefgebied, verlies van landschapselementen en vermesting die nectar- en pollenbronnen verminderen.
Praktische maatregelen die zijn voorgesteld en deels al ingevoerd: aanleg van bijenoases met bloemmengsels en takkenrillen, gefaseerd maaibeheer en verplaatsing van de laatste maaibeurt tot na september om het bloemaanbod te verlengen. Staatsbosbeheer past gefaseerd maaien toe en de provincie heeft ecologisch maaibeheer langs provinciale wegen aangepast. Op geschikte locaties krijgen stukjes terrein meer ruimte om te verruigen of worden takkenrillen aangelegd.
De aanpak zet bewust in op veel kleinschalige ingrepen verspreid over meerdere terreinen. Dat creëert een mozaïek van voorzieningen op korte afstanden, wat de verbinding tussen populaties verbetert, genenuitwisseling stimuleert en meer effect oplevert dan een enkele grootschalige maatregel. Beperkingen zoals pachtcontracten, beleid, budget en capaciteit verhinderen directe grootschalige uitvoering, maar de provincie ondersteunt terreinbeheerders bij uitvoering en samenwerking. De maatregelen komen niet alleen moshommel en grashommel ten goede, maar dragen ook positief bij aan andere wilde bijen en de lokale biodiversiteit.