Aanpak medicijntekort verloopt stroef: EU-landen werken elkaar tegen

In dit artikel:

De Europese Rekenkamer waarschuwt in een kritisch rapport (woensdag) dat de EU nog geen doeltreffend, gezamenlijk systeem heeft om ernstige medicijntekorten te voorkomen of te bestrijden. Lidstaten handelen vaak zelfstandig — bijvoorbeeld door nationale voorraden aan te leggen — wat door gebrekkige afstemming elders tot grotere tekorten kan leiden. Een groot deel van de geneesmiddelenproductie is naar Azië verhuisd vanwege lagere kosten, waardoor Europa deels afhankelijk is geworden van buitenlandse leveranciers.

Ook de interne markt werkt niet goed mee: geneesmiddelen die EU‑breed zijn goedgekeurd verschijnen niet in alle landen in de handel en verpakkingen verschillen per lidstaat, wat herverdeling bemoeilijkt. De EU heeft wel maatregelen genomen — zoals een voorlopige lijst met kritieke geneesmiddelen en meer bevoegdheden voor het EMA — maar die zijn volgens de Rekenkamer nog te pril om leveringsproblemen fundamenteel op te lossen. De EMA kan in de praktijk vooral optreden tijdens officiële gezondheidscrises; daarnaast krijgt zij vaak te laat of onvolledige meldingen van de farmaceutische industrie over dreigende tekorten.

De gevolgen zijn concreet: in Nederland raakten eerder dit jaar ruim 4,5 miljoen mensen door tekorten, 2024 bracht een record aan tekorten en een gemiddeld tekort duurt 104 dagen; 31 middelen zijn al een jaar of langer niet beschikbaar. De Rekenkamer noemt een wetsvoorstel van de Europese Commissie een stap vooruit — onder meer door snellere meldplicht — maar verwacht dat het niet alle knelpunten wegneemt. Verbeterde coördinatie, transparantie van leveranciers en Europese aanpassing van marktpraktijken zijn volgens het rapport nodig om toekomstige tekorten echt te beperken.