Aanleg waterstofnetwerk in gevaar, Kamer onvolledig geïnformeerd
In dit artikel:
Gasunie is gestart met de aanleg van een waterstofnetwerk dat tegen 2030 de vijf grote industriële clusters in Nederland en aansluitende gebieden moet verbinden. Groene waterstof — geproduceerd met duurzame elektriciteit en water — moet voor fabrieken die nu nog van aardgas afhankelijk zijn de CO2-vrije energiedrager worden.
Een onderzoek van de Algemene Rekenkamer laat echter zien dat het project vertraging oploopt en zwaar ondergefinancierd is. De geraamde kosten stegen in vier jaar van ongeveer 1,5 miljard naar circa 3,8 miljard euro. Bovendien blijkt dat veel minder bestaand aardgasleidingen hergebruikt kunnen worden omdat industrieën langzamer overstappen van gas; daardoor zijn extra nieuwe leidingen nodig. Het totale netwerk zal ongeveer 1.200 kilometer beslaan.
De Rekenkamer stelt dat de financiële sturing te wensen overlaat en dat minister Hermans eerder op de hoogte was van de overschrijdingen dan aan de Tweede Kamer gemeld werd. De nu toegezegde subsidie van 750 miljoen euro dekt lang niet de verwachte kosten; volgens de Rekenkamer moet de overheid nog zeker 2,5 miljard euro bijleggen, wat ruim boven het niveau van de toegezegde steun uitkomt.
Praktische belemmeringen verergeren het probleem: groene waterstof is vooralsnog schaars en duur, waardoor bedrijven terughoudend zijn met investeringen en sommige delen van de infrastructuur voorlopig niet rendabel lijken. Shell is tot nu toe het enige grote Nederlandse bedrijf dat echt heeft geïnvesteerd in een grote waterstoffabriek (Hydrogen 1 op de Tweede Maasvlakte); Gasunie legt een verbinding van die installatie naar Pernis aan. Voor elk deeltraject wordt separaat beoordeeld of aanleg economisch verantwoord is; voor veel onderdelen zijn nog geen definitieve investeringsbesluiten genomen.
De Rekenkamer adviseert het kabinet duidelijke keuzes te maken over aanvullende financiering: extra subsidies door de overheid, een lager rendement voor Gasunie of hogere tarieven voor netwerkgebruikers zijn de mogelijkheden om het gebrek aan middelen op te lossen. Voor de ambitie om de industrie daadwerkelijk op groene waterstof te laten draaien is bovendien veel meer duurzaam opgewekte elektriciteit nodig, en het probleem van hoge kosten en beperkte beschikbaarheid speelt ook in andere landen.