5 veelgestelde vragen over de verkiezingen beantwoord

In dit artikel:

Op 29 oktober kun je weer stemmen; hieronder de belangrijkste punten en misverstanden rond stemmen op een rij.

Blanco stemmen betekent dat je geen vakje op het stembiljet invult. Zo’n blanco stem telt wel mee in de opkomst en wordt apart gerapporteerd, maar heeft geen enkele invloed op de zetelverdeling — net als helemaal niet stemmen.

Als je zelf niet kunt stemmen, mag iemand anders dat namens jou doen mits het stembiljet op jouw naam staat. Je moet een kopie van je identiteitsbewijs (ook via smartphone toegestaan) meegeven, en zowel jij als de volmachthouder moeten de achterkant van het stembiljet invullen en ondertekenen. De volmachthouder mag alleen stemmen als diegene zelf ook naar de stembus gaat.

Stemmen op een kleine partij heeft waarde: zelfs met weinig zetels kunnen partijen onderwerpen op de agenda zetten en het publieke debat beïnvloeden — de Partij voor de Dieren is daarvoor een voorbeeld.

Online stemmen met DigiD klinkt praktisch, maar botst met het stemgeheim en de noodzaak van controleerbaarheid. Identificatie via DigiD conflicteert met anonimiteit van de stem, en e-voting brengt technische en sociale risico’s mee (zoals fraude of druk vanuit huis) die fysieke papieren stemming helpen voorkomen.

Strategisch stemmen kan zinvol als je wilt voorkomen dat je stem ‘verloren’ gaat of als je een specifieke coalitie of lijsttrekker steunt. Bij Tweede Kamerverkiezingen telt elke stem gelijk en is er geen kiesdrempel, maar in praktijk kan strategie beïnvloeden welke partijen zetels halen en wie qua machtsverhoudingen voorop komt.