"4 kilo kwijt in 30 dagen": afslankmiddeltjes populair op sociale media, maar hun reclame is verboden

In dit artikel:

Op sociale media zoals TikTok, Facebook en Instagram worden allerlei afslanksupplementen gepromoot met snelle, overtuigende beloften — bijvoorbeeld “4 kilo kwijt in 30 dagen” of een “Ozempic-effect, maar dan natuurlijk”. De checkredactie van VRT NWS onderzocht drie populaire producten die de voorbije maanden veel opduiken bij Vlaamse en Nederlandse verkopers: Nutricode Slim Body System (poeder) en Nutricode Ideal Shape (capsules) van producent Frederico Mahora (FM), en Slenderiiz Day & Night (druppels) van Partner.co.

Wat vinden de regels?
In de EU mogen gezondheidsclaims voor voedingssupplementen alleen gebruikt worden als ze door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) zijn goedgekeurd. VRT NWS vond dat veel beweringen op de webshopteksten van FM niet aan die eisen voldoen: bij het poeder waren 5 van 6 claims problematisch, bij de capsules 7 van 11. Partner.co scoorde beter, maar ook daar was één claim — over “heilige basilicum” die rust zou bevorderen — niet voldoende onderbouwd volgens de EFSA (voor die plant bestaat een “on hold”-claim, waardoor sommige toepassingen voorlopig toegestaan zijn). Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) bevestigt dat veel van de door FM gebruikte uitspraken niet mogen.

Voorbeelden van fouten zijn het toeschrijven van medische effecten (supplementen mogen geen ziekte behandelen of ontstekingen als werking claimen), of het weglaten van noodzakelijke context: glucomannan kan helpen bij gewichtsverlies, maar alleen in combinatie met een energiebeperkt dieet — die nuance ontbrak op FM’s site.

Reactie producenten en beschikbaarheid
FM Benelux zegt dat productteksten van het Poolse hoofdkantoor komen en dat zij verwachten dat die aan Europese regels voldoen; na contacten met VRT NWS liet FM Benelux de twee producten van de Belgische webshop weghalen en kondigde communicatie/controles aan voor verkopers. Op andere landenwebshops (zoals Nederland) stonden de producten nog wel online met dezelfde claims. Partner.co reageerde niet op verzoeken om uitleg.

Zijn de producten gevaarlijk?
Een gesecondeerde toxicologische analyse door het labo van prof. Jan Tytgat vond in deze drie producten geen verboden farmacologische stoffen. In de Slenderiiz-druppels vond men wel cafeïne en vergelijkbare stoffen die in energiedrankjes zitten; die geven tijdelijk stimulatie maar kunnen bij hogere doses hartkloppingen en slaapproblemen veroorzaken. Eerder onderzoek van Test Aankoop toonde dat sommige afslanksupplementen wél illegale bestanddelen kunnen bevatten, maar dat bleek hier niet het geval.

Werken ze?
Diëtisten en voedingswetenschappers zeggen unaniem dat er geen overtuigend bewijs is dat deze supplementen op zichzelf snel of blijvend gewichtsverlies veroorzaken. Eventuele beginresultaten kunnen deels placebo of gedragsveranderingen zijn; structureel gewichtsverlies vereist meestal aanpassingen in voeding, beweging, slaap en stressmanagement. Experts waarschuwen ook dat sommige bestanddelen metabole parameters kunnen verstoren zonder gezondheidswinst.

Sociale media en handhaving
Verkopers op sociale media maken vaak verboden en overdreven claims (snel gewichtsverlies, vergelijking met geneesmiddelen als Ozempic). Die verkopers lijken echter buiten het bereik van reguliere controles te vallen: het FAVV richt zich vooral op fabrieken en webshops en werkt met steekproeven; het dagelijks opvolgen van talloze individuele verkopers op sociale platforms is praktisch onmogelijk. FAVV en de FOD Economie verwijzen naar elkaar als het gaat om toezicht op misleidende reclame, waardoor een deel van het online aanbod onbestraft blijft. Omdat Frederico Mahora in Polen is opgericht, onderzoekt het Poolse agentschap voor voedselveiligheid de zaak en grijpt dat land wél in.

Kernboodschap
Veel populair gepromote afslanksupplementen maken claims die volgens Europese regels niet zijn onderbouwd. Hoewel de drie onderzochte producten geen verboden stoffen bevatten, ontbreekt wetenschappelijk bewijs voor de beloofde sterke gewichtsverlagingen. Consumenten lopen vooral risico op misleiding en onnodige uitgaven; voor blijvend en veilig gewichtsverlies blijven leefstijlmaatregelen de aangewezen route.