350 kilometer landschapselementen voor biodiversiteitsherstel: de eerste resultaten
In dit artikel:
In november vorig jaar startten, met steun van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), negen impulsprojecten in zeven provincies om biodiversiteit en een duurzamer cultuurlandschap te versterken. Dankzij een collectieve aanvraag realiseert het totaal ruim 350 kilometer nieuwe landschapselementen. Zeven projecten begonnen dit voorjaar; twee volgen later dit seizoen. Hieronder de belangrijkste vorderingen per initiatief.
Groningen — BoerenNatuur Groningen West legt poelen aan en herstelt houtsingels in het Zuidelijk Westerkwartier, in samenwerking met Landschapsbeheer Groningen en IVN. Eén poel is voor de zomer al afgerond, daarna gingen de werkzaamheden door. Ongeveer 3.000 boomplantjes zijn uitgedeeld en geplant; circa 12 km singel is hersteld. Het project wordt dit najaar afgerond.
Limburg — Coöperatie Natuurrijk Limburg werkte met 39 agrariërs en voerde dit voorjaar 29 van de 58 geplande acties uit: aanleg van poelen, bomen en struiken. Er zijn inmiddels ruim 54.000 struiken en 387 bomen geplaatst, waaronder 2 graften, 1 houtsingel, 18 hegprojecten en 7 boomgaarden. De laagdrempelige aanpak, waarbij het collectief papierwerk en planning regelt en Deltaplan Biodiversiteitsherstel de coördinatie en het contact met het ministerie verzorgt, blijkt een belangrijke succesfactor.
Noord-Brabant — Brabants Landschap integreerde houtwallen, singels en poelen met de ambities van Van Gogh Nationaal Park en Brabant Behaagt. De uitvoering liep later op gang door het vinden van onderaannemers, maar deelnemers staan klaar; binnenkort worden meerdere poelen aangelegd, circa 7,8 hectare houtsingel geplant en ongeveer 4 km bomenrij gerealiseerd. Persoonlijke begeleiding en gebruik van bestaande netwerken vergemakkelijken uitvoering van eerder niet haalbare plannen.
Overijssel — Landschapsbeheer Overijssel en lokale partners zijn gestart met de aanleg van zo’n 100 km landschapselementen. Na een rustige aanloop in de winter nam het aantal deelnemers vanaf februari/maart toe; inzet van twee nieuwe adviseurs versnelt de uitvoering. De regeling is breed toepasbaar in het landelijk gebied en laagdrempelig voor eigenaren; zichtbare resultaten worden voor herfst 2025 verwacht.
Gelderland — Stichting Landschapsbeheer Gelderland ontwikkelde landschapsplannen en gaf locatieadvies rond de Veluwe (gemeenten als Barneveld, Epe, Nijkerk, Brummen, Ede en Putten). Op ongeveer 250 locaties werden streekgebonden elementen aangelegd (houtsingels, heggen, hagen, bosjes). De persoonlijke aanpak verhoogt de betrokkenheid en de bereidheid tot toekomstig beheer.
Zeeland — Landschapsbeheer Zeeland werkt samen met Poldernatuur Zeeland en ZLTO. Op 32 locaties zijn knotbomen, lanen, heggen, bosjes en natuurvriendelijke oevers gerealiseerd; veel poelen zijn deze zomer aangelegd. Volledige financiering maakt grotere maatregelen op agrarisch land mogelijk. Het project wordt in het najaar van 2025 afgerond; deelnemers zien al meer vogels en andere fauna.
Limburg (ARK Rewilding Nederland) — Langs de Noor en Geul worden struweelhagen en bosschages aangeplant om afstroom te vertragen en biodiversiteit te verhogen. In het Noordal zijn 34 winterlindes en circa 18.400 bosplantsoen geplaatst: 6 struweelhagen (1.100 m), 3 kleine bosschages (totaal ~0,6 ha) en 1 bos van ongeveer 2 ha; in het Gulpdal zijn 26 bomen gepland. De resterende aanplant volgt eind 2025 en begin 2026. Strakke planning en lokale samenwerking compenseren een kort aanplantseizoen en natte hellingen.
Vooruitzicht — De eerste resultaten tonen dat met gerichte, goed gefinancierde en lokaal georganiseerde impulsen snel substantiële vergroening mogelijk is. De komende maanden verschijnen updates, ook van de projecten die nog in voorbereiding zijn. Dit initiatief draagt bij aan landelijke groen-blauwe verbindingen en versterking van landbouwlandschappen voor flora en fauna.